Iveta Ramonaite, Dental Tribune International

ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑ, ΗΠΑ: Η ραγδαία αύξηση της χρήσης των social media από την πανδημία COVID-19 και μετά, έχει εντείνει τον δημόσιο έλεγχο της προσωπικής εμφάνισης, ενισχύοντας το ενδιαφέρον για τη δερματολογία και τα προϊόντα περιποίησης δέρματος. Μεταξύ αυτών, τα κοσμητοθεραπευτικά προϊόντα (cosmeceuticals) έχουν γνωρίσει άνευ προηγουμένου δημοτικότητα στις διαδικτυακές πλατφόρμες. Ανταποκρινόμενη σε αυτήν την τάση, μια πρόσφατη μελέτη που διεξήχθη από ερευνητές στις ΗΠΑ προσφέρει την πρώτη ολοκληρωμένη ανάλυση των δεδομένων του Google Trends και των προβολών στο TikTok για ευρέως αναζητούμενους κοσμητοθεραπευτικούς παράγοντες, παρέχοντας στους δερματολόγους πολύτιμες πληροφορίες για την ευθυγράμμιση της εκπαίδευσης των ασθενών με τις τρέχουσες τάσεις.

Σύμφωνα με την κύρια συγγραφέα της μελέτης, Dr Emily Correia, ειδικευόμενη ιατρός στο Τμήμα Δερματολογίας και Δερματικής Βιολογίας του Πανεπιστημίου Thomas Jefferson στις ΗΠΑ, η μελέτη εμπνεύστηκε από τη διαρκώς εντεινόμενη αλληλεπίδραση μεταξύ της καταναλωτικής συμπεριφοράς, των ψηφιακών πλατφορμών και της εξελισσόμενης βιομηχανίας ομορφιάς και περιποίησης δέρματος. Δήλωσε στη Dental Tribune International (DTI): «Τα τελευταία χρόνια, πολλά κοσμητοθεραπευτικά προϊόντα έχουν γίνει viral σε πλατφόρμες όπως το TikTok. Οι ψηφιακές πλατφόρμες δεν επηρεάζουν μόνο τις αγοραστικές αποφάσεις του κοινού, αλλά και την αντίληψή του για τα συστατικά και τα προϊόντα περιποίησης του δέρματος. Ταυτόχρονα, το Google Trends προσφέρει πολύτιμες ενδείξεις για το πώς εξελίσσεται σε πραγματικό χρόνο η περιέργεια και η ζήτηση των καταναλωτών. Αναλύοντας και τα δύο, μπορέσαμε να αποτυπώσουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα του τρόπου με τον οποίο οι καταναλωτές πλοηγούνται στις τάσεις των social media».

Η μελέτη αξιολόγησε μοτίβα αναζήτησης από τον Ιανουάριο του 2004 έως τον Δεκέμβριο του 2023 για τα εξής συστατικά: ρετινόλη, bakuchiol, σαλικυλικό οξύ, γλυκολικό οξύ, αζελαϊκό οξύ, υδροκινόνη, νιασιναμίδη, serum βιταμίνης C και υαλουρονικό οξύ. Τα δεδομένα του Google Trends συγκρίθηκαν με τα αντίστοιχα metrics προβολών στο TikTok για την αξιολόγηση του δημόσιου ενδιαφέροντος.

Τα ευρήματα έδειξαν σταδιακή αύξηση στους όγκους αναζητήσεων για κοσμητοθεραπευτικά προϊόντα, με τη σημαντικότερη άνοδο να καταγράφεται μεταξύ 2020 και 2021, ταυτόχρονα με την πανδημία και τη στροφή στις εικονικές αλληλεπιδράσεις. Σε αμφότερες τις πλατφόρμες, η ρετινόλη αναδείχθηκε ως το δημοφιλέστερο κοσμητοθεραπευτικό προϊόν, ακολουθούμενη από το υαλουρονικό οξύ, το σαλικυλικό οξύ, το γλυκολικό οξύ και τη βιταμίνη C. Το bakuchiol κατατάχθηκε τελευταίο σε συνολική δημοτικότητα. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι, αν και υπήρχε γενική συσχέτιση, οι όγκοι προβολών στο TikTok και οι αναζητήσεις στο Google δεν συνέπιπταν πάντα. Για παράδειγμα, η νιασιναμίδη είχε δυσανάλογα υψηλό αριθμό προβολών στο TikTok σε σχέση με το ενδιαφέρον αναζήτησης στο Google. Αυτά τα ευρήματα αντικατοπτρίζουν όχι μόνο τα μοτίβα ενδιαφέροντος των καταναλωτών, αλλά και τις ευρύτερες επιπτώσεις του πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαμορφώνουν τις αντιλήψεις γύρω από τις πληροφορίες περιποίησης δέρματος.

Ανησυχίες για παραπληροφόρηση και αξιοπιστία των πηγών

Η μελέτη υπογραμμίζει το αυξανόμενο χάσμα μεταξύ της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στις πηγές και της αξιοπιστίας αυτών των πηγών. Αν και πρόσφατη μελέτη υποδεικνύει ότι πολλοί ενήλικες αναζητούν πλέον συμβουλές για το δέρμα μέσω των social media, τα δεδομένα δείχνουν ότι το μεγαλύτερο μέρος του σχετικού περιεχομένου δημιουργείται από μη-δερματολόγους ή πληρωμένους influencers, γεγονός που εγείρει ανησυχίες για την αξιοπιστία της πληροφόρησης. Η Dr Correia σχολίασε: «Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης έχουν γίνει οι βασικές πηγές πληροφόρησης για την υγεία και την περιποίηση του δέρματος για εκατομμύρια ανθρώπους, αλλά δυστυχώς, μεγάλο μέρος του περιεχομένου που κυκλοφορεί online προέρχεται από influencers που ενδέχεται να μην έχουν επίσημη κατάρτιση».

Τα αποτελέσματα της μελέτης στηρίζουν την ανάγκη για συνεχή παρακολούθηση των τάσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που σχετίζονται με τη δερματολογία, ως μέσο εντοπισμού εκπαιδευτικών κενών και διαμόρφωσης ακριβούς, επικεντρωμένου στον ασθενή περιεχομένου. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η δερματολογία συνεχίζει να κατατάσσεται ως η πιο αναζητούμενη ιατρική ειδικότητα στο Google και αυξανόμενος αριθμός ασθενών αυτοπαραπέμπεται έπειτα από έκθεση σε μηνύματα στα social media.

«Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης έχουν γίνει η βασική πηγή πληροφόρησης για την υγεία και την περιποίηση του δέρματος για εκατομμύρια ανθρώπους. » — Dr Emily Correia, Πανεπιστήμιο Thomas Jefferson

Ο ρόλος των δερματολόγων στην ψηφιακή συμμετοχή

Αν και οι ερευνητές δηλώνουν πως δεν είναι απαραίτητο οι δερματολόγοι να δημιουργούν οι ίδιοι περιεχόμενο στα social media, θεωρούν ωστόσο ωφέλιμο να είναι ενήμεροι για τις τάσεις και τις αφηγήσεις που επηρεάζουν την αντίληψη και τις αποφάσεις των ασθενών. Η ανώτερη συγγραφέας Dr Stephanie R. Jackson Cullison, αναπληρώτρια καθηγήτρια Δερματολογίας και διευθύντρια της λέιζερ χειρουργικής και αισθητικής δερματολογίας στο Πανεπιστήμιο Thomas Jefferson, δήλωσε στη DTI: «Με το να είναι ενήμεροι για τα προϊόντα, τα συστατικά και τις τάσεις που κερδίζουν δημοτικότητα online, οι δερματολόγοι μπορούν να εμπλακούν σε πιο ενημερωμένες και ουσιαστικές συζητήσεις με τους ασθενείς. Αυτή η επίγνωση τους επιτρέπει να καθοδηγούν τους ασθενείς στην κριτική αξιολόγηση των κοσμητοθεραπευτικών προϊόντων, να διακρίνουν τα τεκμηριωμένα οφέλη από την υπερβολική διαφήμιση και να κάνουν επιλογές που ευθυγραμμίζονται με τις ανάγκες υγείας του δέρματός τους».

Η Dr Correia πρόσθεσε: «Με τη συμμετοχή τους στις πλατφόρμες αυτές, οι δερματολόγοι μπορούν να χτίσουν εμπιστοσύνη, να προωθήσουν την εκπαίδευση στο θέμα της υγείας του δέρματος και να ενδυναμώσουν τους καταναλωτές να παίρνουν ασφαλείς και ενημερωμένες αποφάσεις. Επιπλέον, τους δίνεται η δυνατότητα να αποδομήσουν μύθους, να διευκρινίσουν τα οφέλη και τους περιορισμούς των cosmeceuticals και να ενθαρρύνουν τη σωστή ιατρική συμβουλή όταν χρειάζεται».

Η Dr Jackson τόνισε ότι, επειδή η παραπληροφόρηση και οι viral τάσεις μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τις καταναλωτικές επιλογές, η μελέτη προσφέρει γνώσεις που μπορούν να συμβάλουν σε πιο διαφανή και υπεύθυνη επικοινωνία στον χώρο. Είπε στη DTI: «Καλούμε τους δερματολόγους να είναι ενήμεροι για τις τάσεις στο δέρμα ώστε να διαλύουν την παραπληροφόρηση και να διαδίδουν τη σωστή πληροφόρηση. Κατανοώντας ποια κοσμητοθεραπευτικά προϊόντα προσελκύουν το ενδιαφέρον online, μπορούν να αντιμετωπίζουν προληπτικά τις ερωτήσεις των ασθενών, να διορθώνουν τα λάθος δεδομένα και να παρέχουν καθοδήγηση βασισμένη σε αποδείξεις, προσαρμοσμένη στα ενδιαφέροντα των καταναλωτών».

Εμπόδια στη συμμετοχή των δερματολόγων στα social media

Οι ερευνητές σημείωσαν ότι οι δερματολόγοι ίσως διστάζουν να εμπλακούν με τα social media λόγω περιορισμένου χρόνου, ζητημάτων ευθύνης, προβληματισμών περί ιδιωτικότητας και έλλειψης εξοικείωσης με τις ψηφιακές πλατφόρμες. Επιπλέον, η περιορισμένη εκπαίδευση και εμπειρία στο αντικείμενο μπορεί να μειώνει την αυτοπεποίθησή τους στη δημιουργία περιεχομένου. Η μελέτη πρότεινε πως μελλοντική έρευνα θα πρέπει να εστιάσει στον εντοπισμό των εμποδίων συμμετοχής των δερματολόγων και στην ενίσχυση της σαφούς αποκάλυψης προσόντων και πιθανών συγκρούσεων συμφερόντων από τους δημιουργούς περιεχομένου.

Η μελέτη με τίτλο «Analyzing social media trends in cosmeceuticals: Insights from Google Trends and TikTok analytics» δημοσιεύθηκε online στο τεύχος Απριλίου 2025 του περιοδικού Journal of Cosmetic Dermatology.

Αναδημοσίευση από https://www.dental-tribune.com/.